قواعد درس سوم « علامت های اعراب فرعی 2 »

« علامت های اعراب فرعی 2 »

4- جمع مؤنّث سالم : این جمع بر جنس مؤنّث دلالت دارد و با اضافه نمودن «ات» به آخر اسم های مفرد مؤنّث ساخته می شود .

نکته :  جمع مؤنّث سالم در حالت رفع و جرّ اعراب اصلی ودر حالت نصب اعراب فرعی دارد.

اسم های جمع مؤنّث سالم  در حالت رفع با (( ضمّه «  ُ   ٌ » )) مرفوع می شوند ( اعراب اصلی) و در حالت نصب با ((کسره «    ِ  ٍ   » )) منصوب می شوند به جای فتحه ( اعراب فرعی ) و در حالت جرّ نیز با (( کسره «     ِ  ٍ   » )) مجرور می شوند ( اعراب اصلی ) .

مثال : رفع : جاءَتِ الْمُعَلِّماتُ  ( فاعل و مرفوع به ضمّه )  « اعراب اصلی »
نصب : رَأَیْتُ الْمُعَلِّماتِ  (مفعول به و منصوب به کسره به جای فتحه )  « اعراب فرعی »

جرّ : سَمِعْتُ مِنَ الْمُعَلِّماتِ  (مجرور به حرف جرّ و مجرور به کسره )  « اعراب اصلی »

5- اسم غیر منصرف : اسم های معرب به دو دسته تقسیم می شوند :

1)منصرف  2) غیر منصرف

1) اسم منصرف : اسمی است که حرف آخر آن تنوین « –ٌ–ً–ٍ » را می پذیرد .

مثال : کِتابٌ  /  قَلَماً  /  بابٍ

1) اسم غیر منصرف : اسمی است که حرف آخر آن تنوین « –ٌ–ً–ٍ » را نمی پذیرد .

مثال : جاءتْ مَریَمُ .

          غیر منصرف/ بدون تنوین

 þاسم های غیر منصرف  در حالت رفع با  ضمّه «   ﹹ» مرفوع می شوند ( اعراب اصلی) و در حالت نصب با فتحه «   ﹷ»  منصوب می شوند ( اعراب اصلی ) و در حالت جرّ نیز با فتحه «  ﹷ» مجرور می شوند به جای کسره ( اعراب فرعی ) .

مثال : رفع : جاءَتْ فاطِمَةُ .  ( فاعل و مرفوع به ضمّه )   « اعراب اصلی »

نصب : رَأَیْتُ فاطِمَةَ .  ( مفعول به و منصوب به فتحه )    « اعراب اصلی »

جرّ : سَمِعْتُ مِنْ فاطِمَةَ .  ( مجرور به حرف جرّ و مجرور به فتحه به جای کسره )   « اعراب فرعی »

مهمّ ترین اسم های غیر منصرف عبارتند از :

1- اسم علم مؤنث :  مانند : فاطِمَة ، مَریَم ، زَینَب

2-اسم شهرها و کشورها و رودها (خاص)  : مانند : اِصفَهان، اِیران، کارُون

3-اسم علم غیر عربی (عجم) :    مانند : اِبراهِیم، اِسماعِیل، یِعقُوب، یُوسُف، فِرعَون، اِسحاق

4-صفت بروزن(أَفْعَـل) باشند :    مانند : أَحْسَن، أَفْضَل ( اسم تفضیل ) /

أَحْمَر، أَسْوَد ( صفت مشبّهه )

5-جمعهای مکسّر بر وزن( مَفاعِل) و ( مَفاعِیل) :  مانند: مَساجِد، مَعابِد / مَفاتِیــح، مَصابِیح